Zelfonderzoek: wat je emoties je vertellen…

Woede, angst, verdriet. We ontkomen er niet aan. Emoties creëren voor ons vaak lijden. Over het algemeen willen we emoties niet voelen. Emoties kunnen echter een ingang zijn naar bewustzijnsontwikkeling en zelfonderzoek. Via emoties kun je jezelf beter leren kennen en je emoties vertellen je iets.

Je kunt leren je emoties te reguleren en wanneer je jezelf beter leert kennen in je primaire reacties, ga je jezelf beter begrijpen. Verlichting ontstaat wanneer je niets meer afwijst in jezelf en bereid bent om alles direct te ervaren. Het direct durven voelen van emoties is ook een vorm van emotionele volwassenwording. Je bent in staat je emoties te dragen en ze niet meer te projecteren op de omgeving.

Iedereen heeft een of twee primaire basisemoties aangeleerd die zich tonen als afweermechanismen. De een reageert op dezelfde situatie met bezorgdheid en verdriet, de ander eerder met onmacht en woede. Deze basisemoties bepalen je natuurlijke reactie bij onverwachte gebeurtenissen. In alle gevallen kun je hevige emoties terugvoeren op schrik. Als je geraakt bent, heeft dit alles te maken met veiligheid en kwetsbaarheid. Als kind heb je een overlevingsstrategie ontwikkelt en reageer je (vaak vanuit je lichaamsgeheugen) op deze triggers met woede, angst of verdriet. Deze primaire emoties zijn verbonden met het ego, met overleven – met afweer.

In je latere, volwassen leven kun je zien dat er nog steeds situaties zijn in je leven waarin je deze emoties plots opkomen en je overnemen. Onder invloed van deze emoties, lukt het vaak niet om helder te zien, wat de werkelijke realiteit is. Je wordt helemaal in beslag genomen door een gedachtenverhaal en het wegdrukken van de emoties.

Materiaal voor bevrijding

Als je er vrijer van wilt zijn, helpt het om zelfonderzoek te doen. Je kunt emoties en gedachten in kaart brengen en de actie-reactie gaan doorzien. Gedachten en emoties zijn als wind en vuur. Ze voeden elkaar.

Zodra je je richt op het kijken en doorzien is de macht ervan doorbreken. Daarnaast helpt het met je geraaktheid te gaan zitten of liggen, ze volledig toe te laten (er niets aan te doen)  en emoties heel fysiek (zonder verhaal) te voelen als een sensatie en verkramping in je lichaam. Het mooiste is als je beter zicht krijgt op terugkerende emoties en ze gebruikt om meer bewustzijn te ontwikkelen op jouw patronen.

Je bent dan in staat om steeds meer te gaan ontspannen, ook al ben je geraakt. Als je dit regelmatig doet, kun je de levendigheid en de kracht ervan gaan inzetten en waarderen. Alles bestaat tenslotte als bewustzijn, ook emoties zijn daar een uitdrukking van. Hieronder lees je hoe je met emoties kunt werken en wat ze je vertellen.

Het in kaart brengen van je emoties en gedachten

Trek je bij hevige of voortdurende herhalende emoties even terug en breng je emoties en onderliggende behoeftes in kaart. Dit doe je door je gedachtenveld te analyseren. Je tekent jezelf als poppetje onderaan het papier en laat tekstballonnetjes boven je hoofd verschijnen. Deze ballonnetjes ga je invullen met de gedachten die je hebt over jezelf, de ander en de situatie waar je je in bevindt.

Als je daarmee klaar bent ga dan alle gedachten een voor een bij langs om afzonderlijk te voelen wat die gedachte teweegbrengt in je lichaam en je gevoelservaring. Stel jezelf de vraag:

• Waarom haalt dit gevoel je uit je kracht?
• Welk verhaal is ermee verbonden? Wat herken je van deze ervaring (vanuit eerdere ervaringen) en wat wil ze zeggen?
• Waar staan de personen of waar staat de situatie symbool voor? Wat laat de emotie zien?

Bijvoorbeeld:

Angst:

• In welke aspecten in jezelf heb je geen vertrouwen?
• Welke aspecten in jezelf ondermijnen je persoonlijke kracht?

Woede:

• In welke aspecten ga je voorbij aan jezelf?
• Welke aspecten in jezelf vragen om duidelijkheid en begrenzing naar jezelf en de ander?
• In welke aspecten neem je jezelf niet serieus?

Verdriet:

• Wat is jouw diepere waarheid omtrent de situatie en in welke mate verloochen je jezelf met betrekking tot die diepere waarheid in jezelf?
• Waar laat je de mogelijkheid je verantwoordelijkheid te nemen met betrekking tot de situatie liggen?

Visualisatie

Je kunt na het beantwoorden van de relevante vraag hierboven, je inzicht gebruiken om de emotie als kracht te zien. Je kunt jezelf visualiseren en voorstellen in die situatie. Stel je dan voor dat je deze emotie inzet ten behoeve van je persoonlijke kracht en welzijn. Hoe ziet dat eruit? Probeer een zo gedetailleerd mogelijk beeld te schetsen. Voel vervolgens hoe je vanuit deze hogere waarheid handelt in deze situatie.

Vragen voor zelfonderzoek

Onderstaande vragen kunen je helpen om meer zicht te krijgen op je emoties en hoe jij ermee om gaat.

1. Welke basisemoties overheersen in jouw systeem?
2. Hoe ga je ermee om?
3. Ben je er tevreden mee in de zin dat het je leven en je welzijn verrijkt en je ontwikkeling ten goede komt?
4. Wanneer je er niet tevreden mee bent, wat kun je doen om een positievere uitwerking van je emoties te bevorderen?
5. Welke gedachten en emoties versterken je in positieve zin?
6. Welke gedachten en emoties versterken je in negatieve zin, ondermijnen je?

Acceptatie: durven voelen wat er is

Acceptatie is een actief gebaar in het toelaten van je gevoelens en gedachten. Het betekent dat je jezelf leert anders te reageren dan je normaal van jezelf gewend bent. Echt toelaten wat er is begint met een open houding en dat vraagt betrokkenheid en energie. Accepteren van emoties vraagt voelen en verwelkomen van wat zich aandient.

Er is een directe relatie tussen je ademhaling en je emoties en je gedachten. Als je aan het piekeren bent of er zijn veel gedachten, dan ben je waarschijnlijk geraakt in een diepere emotie. Door middel van de onderstaande oefening leer je jezelf dat de emotie niet weg hoeft, maar er mag zijn – zonder verhaal – zodat de emotie weer kan oplossen.Meditatie leert je om te voelen wat er is en er niets aan te doen. Je ziet dat emoties komen en gaan. Emoties kun je ervaren als een fysieke verkramping, zonder verhaal of verzet.

1. Kom ontspannen zitten of liggen.
2. Ervaar waar je aandacht naar toe gaat in je lichaam.
3. Waar ervaar je de spanning van angst, woede of verdriet?
4. Kijk of je bij de sensatie kunt blijven, door deze helemaal te ontmoeten. Dit is een ander uitgangspunt dan je tanden op elkaar zetten en je verzetten.
5. Kijk er met een zekere nieuwsgierigheid naar: wat ervaar ik precies en waar voel ik het in mijn lichaam.
6. Breng er je aandacht naar toe en focus op je ademhaling. Je kunt je voorstellen dat je er door middel van de adem ruimte aan geeft in je lichaam.
7. Blijf net zolang voelen en aanwezig met je aandacht tot dat de emotie/spanning wat zachter wordt.
8. Laat het er zijn. Adem ernaartoe, aanvaard het. Het is zoals het is.
9. Misschien lukt het je de spanning in je lichaam te verzachten, zodat het weer kan bewegen.
10. Erken jezelf in de emotie, pijn en spanning. Het kan helpen een hand op je buik en op je hart te plaatsen.
11. Adem bewust naar je buik en stel je open voor de ervaring, positief of negatief. Je hoeft er geen reactie op te geven.

Het van binnenuit waarnemen van je lichaam heeft tot gevolg dat je bewuster contact maakt met je gevoelens en emoties. Wanneer je bewust contact maakt met je lichaam komen er emoties los die zijn opgeslagen in de vorm van spanning, onrust en energetische blokkades. Dit kan in het begin vervelend en beangstigend zijn. Maar door je in de oefeningen te richten op het waarnemen, leer je dat je je emoties niet bent en leer je te luisteren naar dat wat je gevoel of emotie je wil zeggen.

Je leert steeds beter begrijpen dat je veel groter bent dan je lichaam. Je bent niet je lichaam of gevoelens en emoties. Je bent niet het veranderlijke. Jij bent het onveranderlijke gewaarzijn. Dat blijft altijd onaangetast.

Meditatie: durven voelen wat er is

Beluister de audio: durven voelen uit mijn boek Stilte ZIJN

Ontvang alle 11 meditaties uit mijn boek Stilte ZIJN