Wist je dat ons brein nauwelijks is verandert als je het vergelijkt met het brein in de oertijd?
Terwijl de wereld dankzij de technologische revolutie enorm is veranderd, functioneert ons brein nog op dezelfde manier. Ons brein reageert op dezelfde manier op stress als in de oertijd. Met het verschil dat we nu vooral mentale stress ervaren. We zijn namelijk niet vaak meer echt in gevaar, maar ervaren wel regelmatig stress. Ons lichaam reageert met fight/flight of freeze-respons op hevige stress, alsof het wil vluchten of aanvallen. Dit voelt levensecht. Maar het gevaar is niet werkelijk.
Echt gevaar wil zeggen dat je leven wordt bedreigd door een roofdier, door honger, door vuur, door kou, door uitdroging over andere omstandigheden die je bestaan bedreigen.  In de huidige tijd ervaren we vooral spanning door mentale stress en prestatiedruk. Fysiek zijn we nauwelijks in gevaar in het dagelijks leven. Hoe kun je dan veerkrachtiger zijn en deze reacties doorzien? Om dit te kunnen doorzien is het eerst van belang om te begrijpen hoe zenuwstelsel en brein werkt.
Ons brein bestaat grofweg uit drie delen:
1) het reptielenbrein2) het limbische brein/zoogdierenbrein3) de neo-cortex: het rationele brein.
Reptielenbrein
Dit deel van ons brein reageert heel reflexmatig en primair en is gericht op veiligheid. Het zorgt ervoor dat we in acute stress-situaties direct reageren. Bijvoorbeeld als we vuur ruiken, dan brengen we onszelf zonder nadenken in veiligheid. De spierspanning, bloeddruk en hartslag stijgt en je lichaam komt in actieve stress-stand om direct te reageren. Helaas reageren we ook vaak met deze stress, zonder dat er gevaar is. Bijvoorbeeld als er we geen vertrouwen of veiligheid ervaren in onzeomgeving of collega’s. Het systeem gaat dan in de vecht- of vluchtreactie op basis van mentale stress. De kunst is fysieke spanning te voelen, zonder erop te hoeven reageren.
Het limbische brein/zoogdierenbrein
Dit deel van ons brein is verbonden met emoties. We zijn vooral gericht op het verkrijgen van prettige emoties, erkenning, waardering, plezier. Soms kunnen negatieve emoties ons zo overweldigen dat we voor een moment volledig worden overgenomen door deze emotie. Dan hebben we voor dat moment geen toegang tot helder, logisch redeneren. De ademhaling kan je helpen je systeem te kalmeren en helder te kunnen denken. Het limbische brein is ook verbonden met je intrinsieke drive, je motivatie. Wat geeft jou plezier? Dit gevoel van vreugde, motivatie volgen is een mooie leidraad om je leven steeds meer in ontspanning en flow te brengen.
De neo-cortex of het rationele brein
Dit deel van ons brein is gericht op visie en doelen, analyseren, de wereld/omgeving ordenen. De neo-cortex is ook de verhalenmaker in ons brein en zorgt ook voor piekergedachten, oordelen en voedt de innerlijke criticus. In onze samenleving ervaren we vooral mentale stress rondom prestatiedruk en veranderingen. We zijn niet fysiek in gevaar, maar ons brein reageert op mentale stress hetzelfde; met fight/flight-respons.
7 tips voor mentale veerkracht:
- Neem elke dag een moment van rust en meditatie. Dit kan zijn de 3 minuten adempauze, een wandeling of lichte lichaamsbeweging.
- Train jezelf de aandacht in het moment te brengen. Dit doe je door je lichaam te voelen, te gronden en de aandacht bewust te brengen bij je handeling.
- Pauzeer en ontspan je lichaam voordat je reageert. Voel de emotie in je lichaam en breng je adem naar je buik. Zo onderbreek je je automatische reacties. OSK: Opmerken, Pauzeren, Keuze maken
- Leer je ademhaling beheersen en vertraag. Hierdoor ontstaat meer rust in je zenuwstelsel en kun je bewustere keuzes maken.
- Onderzoek jouw emotionele triggers en stress – patronen. Op het moment dat je ze leert herkennen, schiet je minder snel in een automatische reactie en kun je vrijer worden van je patronen.
- Wees vriendelijk en compassievol naar je zelf en stel jezelf de vraag: wat heb ik nu nodig?
- Geniet, maak plezier, maak een lijstje van wat er goed gaat en laat los wat je niet kunt beinvloeden.
